فلزیابها همواره یکی از ابزارهای پرطرفدار برای جستجوی طلا، سکههای قدیمی، اشیای عتیقه و حتی مصارف صنعتی بودهاند.
در میان فناوریهای متنوعی که در ساخت فلزیابها به کار میرود،
سیستم VLF یا Very Low Frequency یکی از شناختهشدهترین و پرکاربردترین روشها محسوب میشود.
دستگاه فلزیاب سیستم وی ال اف کوارز (VLF Quartz) به دلیل دقت بالا، کاربری آسان و قابلیت استفاده در زمینهای مختلف،
جایگاه ویژهای در میان جویندگان گنج و کاربران حرفهای به دست آورده است.
در این مقاله به معرفی کامل این فلزیاب، نحوه عملکرد، ویژگیها، مزایا و کاربردهای آن میپردازیم.
فلزیاب سیستم وی ال اف کوارز چیست؟
فلزیاب VLF Quartz یکی از مدلهای پیشرفته مبتنی بر این تکنولوژی است
که با استفاده از پردازندههای بهروز و کویلهای حساس کوارتز، دقت جستجو را افزایش داده است.
وجود کوارتز در مدار دستگاه باعث پایداری فرکانس و کاهش نویز محیطی میشود؛ بنابراین این فلزیاب عملکردی دقیقتر در شرایط سخت دارد.

فلزیاب VLF چیست و چطور کار میکند؟
فلزیابهای VLF از دو کویل (سیمپیچ) اصلی استفاده میکنن:
- کویل فرستنده (Transmitter Coil): این کویل یه میدان الکترومغناطیسی متناوب (AC) با فرکانس پایین (معمولاً بین ۵ تا ۲۰ کیلوهرتز) تولید میکنه و اون رو به سمت زمین میفرسته.
- کویل گیرنده (Receiver Coil): این کویل در فاصله کمی از کویل فرستنده قرار گرفته و طوری تنظیم شده که میدان تولید شده توسط کویل فرستنده رو دریافت نکنه (یا خیلی ضعیف دریافت کنه).
حالا وقتی این میدان الکترومغناطیسی به یه شیء فلزی برخورد میکنه، دو اتفاق میافته:
- جریان گردابی (Eddy Currents): مثل فلزیابهای پالسی، در فلز یه جریان گردابی ایجاد میشه.
- بازتاب میدان: این جریان گردابی خودش یه میدان مغناطیسی ضعیفتر تولید میکنه که با میدان اصلی کویل فرستنده در تضاد هست.
این میدان مغناطیسی ثانویه، که از فلز برگشته، توسط کویل گیرنده دریافت میشه. اما نکته کلیدی اینجاست:
این سیگنال دریافتی، تغییر فاز (Phase Shift) نسبت به سیگنال اصلی کویل فرستنده داره.
دستگاههای VLF این تغییر فاز رو اندازهگیری میکنن.
میزان این تغییر فاز، اطلاعاتی درباره نوع فلز (مثلاً فلزات آهنی که فاز متفاوتی نسبت به فلزات گرانبها مثل طلا یا نقره دارن) به ما میده.
همچنین، قدرت سیگنال دریافتی به ما میگه که فلز در چه عمقی قرار داره و چقدر بزرگه.

مزایای فلزیابهای VLF:
- توانایی تفکیک فلزات (Discrimination): این بزرگترین مزیت VLFهاست! با تحلیل تغییر فاز سیگنال، این دستگاهها میتونن تا حدی بین فلزات آهنی (که معمولاً ناخواسته هستن) و فلزات غیرآهنی (مثل طلا، نقره، مس، آلومینیوم) تمایز قائل بشن. این یعنی میتونین با تنظیم دستگاه، سیگنالهای آهنی رو نادیده بگیرید و فقط روی اهداف ارزشمند تمرکز کنید.
- حساسیت خوب به اهداف کوچک: به طور کلی، VLFها در پیدا کردن سکههای کوچک، انگشتر و جواهرات عملکرد خیلی خوبی دارن.
- کاربری آسانتر: در مقایسه با برخی فلزیابهای پالسی یا GPR، کار با VLFها معمولاً سادهتره.
- قیمت مناسبتر: بسیاری از مدلهای VLF، قیمت مقرون به صرفهتری نسبت به مدلهای پیشرفته پالسی یا چند فرکانسی دارن.
معایب فلزیابهای VLF:
- تأثیرپذیری از مواد معدنی خاک: در خاکهای با مواد معدنی بالا (High Mineralization)، عملکرد VLFها میتونه مختل بشه و سیگنالهای اشتباه زیادی تولید کنن. اینجاست که بالانس زمین (Ground Balancing) اهمیت پیدا میکنه.
- عمق نفوذ کمتر نسبت به پالسی: در شرایط ایدهآل، VLFها عمق خوبی دارن، اما در مقایسه با فلزیابهای پالسی، معمولاً عمق نفوذ کمتری به خصوص برای اهداف بزرگ دارن.
- عدم عملکرد مطلوب در آب شور: مثل اکثر فلزیابها، آب شور دریا هم میتونه برای VLFها مشکلساز باشه.
کاربردهای اصلی فلزیابهای VLF:
- شکار سکه (Coin Shooting): پیدا کردن سکههای قدیمی و جدید.
- شکار جواهرات (Jewelry Hunting): پیدا کردن انگشتر، گوشواره و گردنبند در سواحل، پارکها و زمینهای بازی.
- کاوش در مناطق تاریخی و باستانی: پیدا کردن مصنوعات کوچک فلزی.
- کشف اهداف ریز و ارزشمند: جایی که تفکیک فلزات اهمیت زیادی داره.