يون ياب دریچه یاب

یون‌یاب (Ion Detector) و دریچه‌یاب (Valve/Lid Finder یا Manhole Locator)، ابزارهایی تخصصی در حوزه اکتشاف فلزات، شناسایی آتشکده‌ها، حفاری‌های باستانی، تأسیسات زیرزمینی یا حتی شبکه‌های فاضلاب شهری هستند.

این دستگاه‌ها عمدتاً به کمک فناوری‌های حسگری یونیزه یا مغناطیسی، قادر به تشخیص مسیر ورود و خروج یون‌ها (نشانه مواد آلی و غیرآلی دفن‌شده) یا شناسایی دقیق پوشش‌های فلزی، دریچه، چاه و منهول در عمق زمین می‌باشند.

یون‌یاب چیست و چگونه کار می‌کند؟

یون‌یاب‌ها ابزارهایی فوق‌العاده حساس هستند که برای شناسایی یون‌های آزاد یا گازهای تولید شده از تجزیه مواد آلی (مثل استخوان، چوب، اشیا و…) و واکنش‌های شیمیایی طبیعی یا مصنوعی در زیر سطح زمین کاربرد دارند.

مهم‌ترین کاربرد این دستگاه‌ها، کشف قبرها، اتاقک‌های مدفون، تونل‌ها یا مسیرهای حفرشده قدیمی است.

ساختار یون‌یاب

• سنسور یونیزاسیون (Ion Probe): قلب یون‌یاب معمولاً یک سنسور حساس به الکترون‌ها و یون‌های آزاد است. این سنسورها ممکن است دتکتور لوله‌ای، فیبر شیشه‌ای، یا حتی فیبر نوری پیشرفته باشند.
• مدار آنالیز و تقویت سیگنال: نویز محیط را حذف و سیگنال ضعیف یون‌ها را تقویت می‌کند.
• پردازشگر مرکزی (MCU): الگوریتم‌های فیلترینگ و تشخیص را روی داده‌های سنسور اجرا می‌کند.
• نمایشگر یا آلارم صوتی/نوری: هر زمان شدت یون یا گاز بالا برود نشانگر هشدار می‌دهد.
• مد ماژولار: معمولاً برخی یون‌یاب‌های حرفه‌ای حالت اسکن یا اسنایف را دارند، یعنی هم قابلیت جستجوی سریع دارند هم امکان بررسی نقطه‌ای یک محل.

دریچه‌یاب (Valve/Lid Finder) چیست؟

دریچه‌یاب وسیله‌ای تخصصی جهت کشف سریع و دقیق انواع دریچه‌های فاضلاب، خطوط تاسیساتی، کابل‌هایی که با دریچه آهنی پوشیده شده‌اند یا حتی دهانه چاه‌هاست. روش کار آن معمولاً بر دو پایه است:

1. تشخیص مغناطیسی: با کمک سنسورهای Fluxgate یا Magnetometer پوشش‌های فلزی (چدن یا آهن) را در عمق تشخیص می‌دهد.
2. روش القای جریان: برخی نمونه‌های پیشرفته با ایجاد میدان الکترومغناطیس و سنجش تغییر فاز، حتی در زیر بتن یا لایه‌های آسفالت، دریچه‌ها را می‌یابند.

فناوری و امکانات

امکانات یون‌یاب پیشرفته:

• حساسیت بالا به یون و گازهای شیمیایی خاص: قابلیت تشخیص مقادیر بسیار ناچیز.
• تنظیم اتوماتیک با محیط: تطبیق میزان حساسیت بسته به رطوبت و دما.
• نویز فیلترینگ چندلایه: حذف خطای ناشی از میدان‌های الکترومغناطیسی یا امواج بی‌سیم.
• باتری لیتیومی با عمر طولانی و شارژ سریع
• نمایشگر دیجیتال یا آنالوگ، هشدار صوتی و نوری
• اسکن نقطه‌ای و جستجوی گسترده
• قابلیت ذخیره و انتقال داده به موبایل یا لپتاپ

 

 

امکانات دریچه‌یاب حرفه‌ای:

• سنسور مغناطیسی دوقطبی یا Fluxgate
• انتخاب عمق کاربری (۳۰ سانت تا ۲ متر بسته به مدل)
• حذف نویز و قدرت تشخیص بالای پوشش‌های غیرفلزی و بتن
• حمل آسان و طراحی ارگونومیک
• ضد آب بودن کامل سنسور
• اعلام مکان دقیق با GPS یا نقشه دیجیتال (در مدل‌های پیشرفته)

کاربردهای تخصصی یون‌یاب/دریچه‌یاب

1. حفاری باستان‌شناسی: کشف محل دفن انسان، اشیا عتیقه، آثار تاریخی زیرخاکی.
2. گنج‌یابی قانونی: شناسایی قبر، حفره، دفینه در محوطه‌های قانونی و تخصصی.
3. اپراتورهای تأسیسات شهری: یافتن سریع محل دریچه‌های همسطح‌شده با خاک یا آسفالت.
4. تشخیص نشتی و مسیر شبکه آب و فاضلاب
5. نجات اضطراری: یافتن دهانه چاه و کانال زیرزمینی در عملیات امداد و نجات.

مقایسه فنی یون‌یاب و دریچه‌یاب

راهنمای استفاده حرفه‌ای

۱. تنظیم محل اسکن: دستگاه را در محیط بدون فلز یا گاز کالیبره کنید تا نتایج دقیق‌تر باشد.

۲. انتخاب مود مناسب: یون‌یاب‌ها دارای مود «اسکن سریع» و «بررسی نقطه‌ای» هستند. اسکن وسیع برای بررسی کلی منطقه و مود نقطه‌ای برای پیدا کردن مرکز اصلی منبع یون استفاده شود.

۳. آرام و آهسته حرکت دهید: سرعت اسکن باید پایین باشد تا سنسور فرصت جذب یون یا گاز را داشته باشد، مخصوصاً در محیط‌های مرطوب یا خاک نرم.

۴. حذف خطای محیطی: محل اسکن باید با حداکثر فاصله از منابع میدان مغناطیسی یا برق باشد (دکل فشار قوی، موبایل روشن و …).

۵. استفاده از امکانات ثبت داده: در مدل‌های جدیدتر، اطلاعات را روی گوشی یا لپتاپ ذخیره کنید تا بعدا تحلیل یا با دیگر کارشناسان مشورت نمایید.

نکات فنی و حرفه‌ای

• هر دستگاه را مطابق دفترچه راهنما کالیبره کنید.
• سنسور یون در معرض رطوبت زیاد یا باران قوی دقتش کاهش می‌یابد، سنسور را خشک و تمیز نگه دارید.
• فاصله‌گذاری اپراتور (اپراتور هر بار ۲-۵ متر نسبت به محل قبلی تغییر مکان دهد تا نتایج دقیق شوند.)
• در کاربری دریچه‌یاب در محیط‌های شهری، ابتدا در مود حساسیت بالا جستجو و پس از یافت شدن مکان کلی، مود حساسیت را کاهش داده و مکان دقیق را روی نقشه تعیین کنید.
• توصیه می‌شود داده‌های ثبت‌شده را با نقشه‌های زیرزمینی منطقه مقایسه کنید.

معایب و محدودیت‌ها

• یون‌یاب در محیط‌های با رطوبت بسیار بالا یا خاک اسیدی ممکن است نرخ خطای بالاتری داشته باشد.
• هر دو دستگاه در محیط‌های با میدان مغناطیسی یا زیربنای فلزی بسیار متراکم، نیاز به فیلترینگ دقیق‌تر دارند.
• یون‌یاب‌های ساده اغلب به گاز شهری یا فاضلاب حساس‌اند؛ مدل حرفه‌ای انتخاب شود.
• دریچه‌یاب اگر در محل با پوشش غیرفلزی کار کند، کارایی کمتر دارد.

 

 

سؤالات متداول (FAQ)

۱. تفاوت یون‌یاب با فلزیاب چیست؟

یون‌یاب بیشتر برای کشف یون و بقایای گازهای زیرخاکی، قبر، اتاقک و اجسام ارگانیک و قدیمی کاربرد دارد، در حالی که فلزیاب فقط اجسام فلزی (آهنی و غیرآهنی) را پیدا می‌کند و به مواد غیرفلزی حساس نیست.

۲. بهترین عمق کارکرد یون‌یاب و دریچه‌یاب چقدر است؟

یون‌یاب حرفه‌ای بین ۱ تا ۳ متر و دریچه‌یاب معمولاً تا ۲ متر عمق مؤثر دارد. بسته به نوع سنسور و مدل دستگاه.

۳. آیا این دستگاه‌ها به گاز شهری یا فاضلاب حساس‌اند؟

بله. یون‌یاب حرفه‌ای مجهز به فیلترهای نرم‌افزاری و سنسور مجزا باید باشد تا فقط یون‌های دفنی و طبیعی را تشخیص دهد.

۴. دریچه‌یاب روی آسفالت هم جواب می‌دهد؟

بله، نمونه‌های با سنسور القایی و مگنتومتر قوی، حتی زیر آسفالت یا بتن نیز دریچه‌های فلزی را پیدا می‌کنند.

۵. دوام باتری دستگاه چه مدت است؟

عموماً ۴ تا ۱۰ ساعت کار بی‌وقفه، بسته به مدل باتری و نوع دستگاه.

زرشناسان خرید فلزیاب پین پوینتر در دیجی کالااگرشما کاربران گرامی به دنبال بهترین نمایندگی فلزیاب درتهران هستید میتوانید از طریق لینک مربوطه اقدام به خرید نمایید،
همچنین جهت تعمیر و ارتقا فلزیاب و فروش دستگاه فلزیاب خود به صورت حضوری و یا غیر حضوری میتوانید از طریق راه های ارتباطی شرکت زرشناسان با ما در ارتباط باشید.
اینستاگرام زرشناسان
تلگرام زرشناسان

سوالکده (سوالات متداول فلزیاب)